هومن مقراضیکارشناس بازارهای مالیچه رابطهای بین میزان رشد بورس، دلار و تورم وجود دارد؟ آیا هر ۳ این شاخصها باید نسبتا به یک اندازه رشد کنند؟ آیا درست است که بگوییم اگر در یک بازه زمانی یکی از اینها بیشتر از دیگری رشد کرد، در بازه زمانی بعدی سایر شاخصها این عقبماندگی را جبران میکنند و در بلندمدت میزان رشد دلار و تورم و بورس باید به یک اندازه باشد؟
برای پاسخ به این سوالات اجازه دهید که نگاهی دقیقتر به هر یک از آنها داشته باشیم. اول اجازه دهید بگوییم تورم چیست و با تعریف تورم شروع کنیم. در نگاه ساده تورم به معنی بیارزش شدن پول ملی است و به همان میزان که تورم داریم پس باید ریال بیارزشتر و دلار گرانتر شود. این تصور اما کاملا صحیح نیست. چرا؟ چون برای محاسبه تورم ۲ بار میانگینگیری میکنند. یک بار از بیش از ۴۰۰ کالای مختلف میانگین میگیرند و یک بار دیگر هم از ۱۲ ماه گذشته سال میانگین میگیرند. بنابراین وقتی که دلار گران میشود کالاهای وارداتی که به دلار خریداری شده و وارد کشور شدهاند اغلب بلافاصله همپای دلار گران خواهند شد اما سایر کالاها نه لزوما. البته بعضی کالاهای داخلی نیز همپای دلار بالا میروند ولی در نهایت تمام ۴۰۰ قلم کالایی که در محاسبه نرخ تورم لحاظ میشوند همه به یک اندازه و به میزان رشد دلار، رشد نمیکنند و همین عامل باعث میشود میزان نرخ تورم و میزان رشد دلار با هم مساوی نباشند. پس فرمول تورم چیست؟ فرمول تورم به میانگین قیمت حدود ۴۰۰ کالا در طی ۱۲ ماه اشاره میکند که لزوما مساوی میزان رشد دلار نخواهد بود. پس در آن زمانهایی که دلار شدیدا رشد میکند، نرخ تورم سالانه از دلار عقبتر میماند. حالا شاید بگویید در بلندمدت چطور؟ آیا در بلندمدت نرخ تورم و نرخ افزایش ارز با هم مساوی خواهند شد؟ جواب این است که نرخ ارز علاوه بر موضوع تورم، تابع فاکتورهای مختلف دیگری نیز هست، از جمله میزان مثبت یا منفی بودن تراز تجاری کشور، بدهکار بودن یا نبودن یک کشور، نرخ رشد اقتصادی، امنیت و ثبات سیاسی و اقتصادی و... . بنابراین اگرچه تورم و نرخ ارز با هم ارتباط دارند، اما ارتباط کاملا مستقیم و ۱۰۰درصد مساوی با هم ندارند.